Trong
hệ thống cửa của một ngôi nhà thì cửa sổ là một yếu tố không thể thiếu. Trên
thực tế, nếu cửa ra vào chủ yếu là để đi lại thì cửa sổ chủ yếu mở ra để đón
không khí và ánh sáng. Người ta thường hay ví: “Con mắt là cửa sổ của tâm hồn”,
như vậy cũng có nghĩa người ta tiếp nhận, ngắm nhìn phong cảnh bên ngoài qua cửa
sổ. Phong
thủy khuyên người ta hạn chế mở cửa sổ hướng Tây thực tế là để tránh ánh nắng
xiên khoai gay gắt vào buổi chiều. Hoặc cho rằng đầu trên của cửa sổ phải cao
hơn đầu người cao nhất trong nhà là để phát huy hết tác dụng của cửa
sổ.
Cửa sổ mở đúng hướng sẽ đón được luồng gió mát trong lành, giúp cho tinh thần sảng khoái.
Trong
phong thủy, người ta cũng rất coi trọng cửa sổ. Cửa sổ được ví như mắt và miệng
của ngôi nhà. Vì vậy, có nhà phong thủy còn cho rằng, cửa kính bị vỡ tất sẽ kéo
theo những vấn đề về mắt!
Nếu
theo kiến trúc vùng nhiệt đới, chiều cao của cửa sổ phải bằng 0,5 chiều cao căn
phòng và cách sàn 0,8m thì phong thủy cũng quan niệm khi đặt cửa chú ý để đầu
cửa sổ phải cao hơn đầu người cao nhất trong nhà. Cũng theo quan niệm của phong
thủy, cửa sổ là nơi dẫn khí vì vậy phải được mở hết ra phía ngoài hay vào phía
trong thay vì đặt cánh cửa theo lối kéo lên trên hay xuống dưới. Cửa sổ mành sẽ
chắn khí lưu chuyển, làm hẹp tầm mắt và như vậy sẽ cản bớt các dịp may của gia
chủ. Tuy nhiên tốt nhất là cánh cửa sổ nên mở ra phía ngoài để cho khí dẫn vào
và lưu chuyển dễ dàng, tăng cường khí cho mọi người trong nhà và mang đến dịp cơ
may trong cuộc sống và sự nghiệp. Phong thủy cho rằng, cửa sổ mở ra là sự hòa
điệu tích cực, dương cái khí của người nhà đó ra ngoài còn nếu mở vào bên trong
sẽ khiến người chủ trở thành nhút nhát, có hại cho khí. Trên thực tế, khác với
cửa ra vào, cửa sổ cao hơn mặt sàn và thường mở ở những nơi ít người qua lại, vì
vậy cánh cửa mở ra sẽ ít ảnh hưởng đến sự đi lại. Ngược lại, nếu mở vào trong sẽ
choán mất một phần không gian và ảnh hưởng rất nhiều đến việc bố trí nội thất.
Còn nếu nói do mở cánh cửa vào trong mà làm cho gia chủ thành nhút nhát thì khó
có cơ sở.
Tạ Thiên thời Nam Tề (Trung Quốc) có thơ rằng “Song trung liệt viễn tụ/ Đình tế phủ kiến lâm” (tạm dịch nghĩa: Cửa sổ bày núi xa/Sân trước phục rừng cao – KD). Nhà thơ Bạch Cư Dị đời Đường lại có câu “Đông song đối hoa sơn/Tam phong bích sâm lạc” (tạm dịch nghĩa là: Cửa sổ đông đối Hoa Sơn/ Núi ba đình sâm biếc rụng). Như thế đủ thấy, người xưa đã thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên qua khung cửa sổ như thế nào. Qua cảnh đẹp thiên nhiên với núi non, cỏ cây, hoa lá…. Người ta còn có thể đào luyện tính tình, di dưỡng thân, tâm. Với một khung cửa sổ mở đúng cách, ánh sáng sẽ ùa vào làm cho căn phòng sáng sủa, sạch sẽ và sống động; ngược lại, căn phòng sẽ tối tăm, ẩm thấp…. cánh cửa sổ mở đúng hướng sẽ đón được luồng gió mát trong lành, giúp cho tinh thần sảng khoái…. Như thế đủ thấy, cửa sổ có vai trò quan trọng như thế nào đối với ngôi nhà.
Tạ Thiên thời Nam Tề (Trung Quốc) có thơ rằng “Song trung liệt viễn tụ/ Đình tế phủ kiến lâm” (tạm dịch nghĩa: Cửa sổ bày núi xa/Sân trước phục rừng cao – KD). Nhà thơ Bạch Cư Dị đời Đường lại có câu “Đông song đối hoa sơn/Tam phong bích sâm lạc” (tạm dịch nghĩa là: Cửa sổ đông đối Hoa Sơn/ Núi ba đình sâm biếc rụng). Như thế đủ thấy, người xưa đã thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên qua khung cửa sổ như thế nào. Qua cảnh đẹp thiên nhiên với núi non, cỏ cây, hoa lá…. Người ta còn có thể đào luyện tính tình, di dưỡng thân, tâm. Với một khung cửa sổ mở đúng cách, ánh sáng sẽ ùa vào làm cho căn phòng sáng sủa, sạch sẽ và sống động; ngược lại, căn phòng sẽ tối tăm, ẩm thấp…. cánh cửa sổ mở đúng hướng sẽ đón được luồng gió mát trong lành, giúp cho tinh thần sảng khoái…. Như thế đủ thấy, cửa sổ có vai trò quan trọng như thế nào đối với ngôi nhà.
Cũng
theo quan niệm phong thủy, nếu cánh cửa sổ là loại nâng lên hạ xuống thì không
bao giờ được mở nửa chừng vì chỉ hấp thụ được một nửa khí ra vào từ cửa sổ và
người ngoài nhìn vào sẽ có ý tưởng không hay.
Về
hướng, cho dù có điều kiện đặc biệt về khí hậu địa lý hay có nhu cầu riêng thì
cũng không nên mở cửa sổ ra hướng tây vì nó sẽ làm hại cho khí người trong nhà.
Mặt trời hướng tây chói chang sẽ gây nhức đầu, sinh cáu gắt và làm việc không
hiệu quả. Ở Hồng Kông, nhiều hãng, xưởng đã phải che chắn cửa sổ phía tây, đặc
biệt vào buổi trưa để hạn chế bớt tác động xấu.
Để
khắc phục tình huống này, các nhà phong thủy đã khuyên người ta treo quả cầu
bằng thủy tinh để biến ánh sáng mặt trời quá mạnh thành các ánh sáng trong dải
cầu vồng như vậy lại có tác dụng làm mạnh khí trong phòng và tạo nên sự năng
động.
Xét
thấy, ánh nắng buổi chiều thường gay găt, nhất là ở vùng nhiệt đới. Vì vậy mở
cửa sổ hướng tây sẽ làm tăng nhiệt độ trong phòng, nhất là về mùa hè sẽ gây bất
lợi cho sức khỏe cho nên việc mở cửa sổ hướng tây là vạn bất đắc dĩ. Tuy nhiên,
trong những trường hợp cụ thể, không thể mở được hướng khác thì việc mở cửa số
hướng tây cũng là cần thiết để tạo sự thông thoáng và làm cho căn phòng sáng
sủa. Cần phải có biện pháp để hạn chế bớt ánh nắng buổi chiều. Vì vậy, việc che
chắn cửa sổ trong trường hợp này để giảm bớt sức nóng cho căn phòng là cần
thiêt, chẳng cứ gì là các nhà phong thủy.
Thực
ra, cửa mở càng nhiều càng tạo không khí và đón được nhiều ánh sáng. Tuy nhiên,
đối với khí hậu vùng nhiệt đới, mở quá nhiều cửa lại có mặt trái của nó là về
mùa hè sẽ làm tăng nhiệt độ trong phòng. Vả lại, người Á đông thường ưa kín đáo,
nhất là đối với phòng ngủ cần yên tĩnh. Do đó, nếu mở quá nhiều cửa, nhất là ở
tầng một sẽ không tránh khỏi những con mắt soi mói, người bên ngoài sẽ “nhòm
ngó” vào nhà, tạo cảm giác luôn có người rình rập làm tâm thần bất an.
Mở
quá nhiều cửa sổ ở phòng ngủ ngoài việc phá vỡ tính cách ưa kín đáo của người Á
đông còn làm cho giấc ngủ không ngon vì ánh sáng quá mạnh kích thích thị giác
gây khó ngủ và khủ không sâu.
Vấn
đề này chúng tôi sẽ có dịp đề cập sâu hơn khi trình bày về việc bố trí nội thất,
đặc biệt là phòng ngủ theo quan niệm của phong thủy. Còn phong thủy khuyên không
nên mở cửa sổ góc Tây - Nam hoặc Đông - Bắc vì thực chất những góc này không
phải là hướng gió chính trong mùa hè, nên ít có tác dụng đón gió, thông khí mùa
nóng. Ngược lại, hướng Đông - Bắc còn trùng với hướng gió lạnh mùa đông, không
có lợi.
Tuy
nhiên, nếu trong thực tế không thể mở về hướng khác được thì việc mở cửa sổ ở
hai hướng trên cùng vẫn có tác dụng thông khí.